ردیف

نام مسئول

تعریف‌هایی که از برجام کرده است

توضیحات

1

حسن روحانی، رییس جمهور

روحانی: امروز هزار ال‌سی در بانک‌های مختلف باز شد

هنوز ساعاتی از اجرایی شدن برجام نگذشته بود که رئیس جمهور در نشست خبری خود در محل سالن اجلاس سران با اشاره به دستاوردهای بسیار برجام از باز شدن «هزار آل سی» خبرداد و تصریح کرد: «در همین تجربه چند ساعته امروز هزار ال‌سی در بانک‌های مختلف باز شد و این نشان داد آن‌ها که می‌گفتند باور نکنید. اشتباه می‌کردند.» [1]

رئیس جمهور در حالی خبر از باز شدن هزار آل سی آنهم در یک روز تعطیل برای غربی‌ها خبر می‌داد که بدانیم برای باز کردن ال‌سی، بانک‌ها موظف هستند کد اعتباری بین‌المللی بانکی (سوئیفت‌کد) داشته باشند در حالی که هنوز تحریم سوئیفت بانک‌های ایرانی لغو نشده بود ثانیاً بانک‌های خارجی در روز اجرای برجام که مصادف با یک‌شنبه ۲۷ دی بود، تعطیل بوده‌اند و طبیعتاً ال‌سی نیز نمی‌توانستند باز کنند.

پس از واکنش بسیار منتقدان در خصوص چگونگی باز شدن ۱۰۰۰ آل سی در روز تعطیل، ولی‌الله سیف رئیس کل بانک مرکزی سعی کرد به نوعی سخنان رئیس جمهور را تصحیح کند. وی روز ۲۹ دی ماه گفت: «مقدمه گشایش هزار ال‌سی فراهم شده و روز گذشته نیز گشایش‌ها آغاز شده است».[2]

2

حسن روحانی، رییس جمهور

روحانی: برجام یک مثل آفتاب تابان است وقتی که فردی چشمش را ببندد می‌گوید که شب است و او باید چشمش را باز کند و ببیند که آفتاب است.[3]

3

حسن روحانی، رییس جمهور

دولت یازدهم ۱۹ بهمن و برای بزک برجام در افکار عمومی، مراسمی را با عنوان تجلیل از دست‌اندرکاران برجام برگزار کرد. حسن روحانی در این مراسم در اظهاراتی عجیب با اشاره به این که "می‌گویند با برجام دولت برای ملت رفاه بیاورد، مگر ما برجام را آورده‌ایم؟ ما خادم مردم هستیم، برجام را خدا آورد" گفته بود: «پیروزی ملت اراده حق بوده و همان خدا هم برای ملت سربلندی بیشتر و رفاه بیشتر خواهد آورد».

4

حسن روحانی، رییس جمهور

رییس جمهور با تأکید بر این که «برجام پیروزی عظیم سیاسی ملت ایران است»، اظهار داشت: با شکرگزاری این پیروزی است که نعمت خدا افزون می‌شود. این دستاورد نه متعلق به دولت یازدهم یا وزارت امور خارجه بلکه متعلق به ملت بزرگ و شایسته ایران اسلامی است.[4]

5

حسن روحانی، رییس جمهور

رییس جمهوری کشورمان در تماس تلفنی نخست وزیر گرجستان گفت: موفقیت مذاکرات هسته ای و نتایج آن (برجام) یک پیروزی بین المللی برای دیپلماسی بود.[5]

6

حسن روحانی، رییس جمهور

رییس جمهور پس از اجرایی شدن برجام در 27/10/1394: در تاریخ هر ملتی، لحظاتی وجود دارد که به‌خوبی جایگاه و شخصیت آن ملت را نشان می‌دهد؛ لحظاتی که چشم جهان را به تصمیم و ارادهٔ یک ملت، خیره می‌کند و نفس‌ها را در سینه، حبس و ذهن‌ها را متمرکز می‌کند تا صدای مردمان یک کشور را بشنوند.

یکی از آن لحظاتِ تاریخی، اکنون است که ارادهٔ تاریخ‌ساز ملت ایران تحقق یافته است و صدای صلح و عزت و فرهیختگی ایران اسلامی در جهان طنین‌انداز گشته است. ما ایرانیان، دستان خود را به‌سوی جهانیان به نشانهٔ دوستی دراز کرده‌ایم و با عبور از همه دشمنی‌ها و بدگمانی‌ها و توطئه‌چینی‌ها، فصل تازه‌ای در روابط کشورمان با جهان گشوده‌ایم.

امروز با اعلام رسمی اجرای برجام، از پرونده هسته‌ای ایران، «امنیت‌زدایی» شد؛ قطعنامه‌های ظالمانه علیه ملت ایران، لغو گردید؛ طومار تحریم درهم پیچیده شد، حقوق هسته‌ای ایران تثبیت گردید و اقتصاد ایران در مدار اقتصاد جهانی قرار گرفت.[6]

7

حسن روحانی، رییس جمهور

روحانی با بیان اینکه «برجام به معنای شکستن همه زنجیرهاست و در آینده در خصوص جزئیات آن سخن خواهم گفت»[7]

8

عباس عراقچی، مسئول پیگیری اجرای برجام

عراقچی در جشن بزرگداشت حماسه 24 خرداد که با حضور شماری از مردم و مسؤولان در سرخه، زادگاه حسن روحانی رئیس‌جمهوری برگزار شد، اظهار داشت: مذاکرات هسته‌ای سایه تهدید و زیاده‌خواهی‌ها را از سر ایران و مردم کشورمان دور کرد و تحریم‌هایی که به خاطر هسته‌ای بر ما تحمیل شده بود، را لغو کرد.[8]

9

اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور

معاون اول رییس جمهور برجام را کاری بزرگ و تاریخی و اتفاقی کم نظیر در تاریخ کشور و تاریخ مذاکرات بین المللی دانست و گفت: برجام با رهنمودهای مقام معظم رهبری، مدیریت رییس جمهور و همت تیم مذاکره کننده، با آبرومندی و اقتدار به نتیجه رسید و امیدوارم که همه اهداف آن محقق گردد و ملت ایران از آن منتفع شوند.[9]

10

مجید انصاری، معاون پارلمانی رییس جمهور

انصاری تصریح کرد: آنچه در مذاکرات هسته ای تحقق یافت و دستیابی به برجام، چیزی شبیه معجزه بود و اگر فرصتی در آینده نزدیک پیش آید پشت صحنه مذاکرات 18 ماهه سرداران دستگاه دیپلماسی و گفته‌ها و ناگفته‌ها، بیان می‌شود.[10]

11

حسن روحانی، رییس جمهور

روحانی با بیان اینکه امروز روزی تاریخی و استثنایی در تاریخ سیاسی و اقتصادی ملت ایران است گفت: امروز روز پیروزی ملت ایران در زمینه سیاسی است و ملت ایران ثابت کرد که تعامل سازنده درست است و ما می‌توانیم با دنیا تعامل کنیم به نفع ملتمان و نه به ضرر دیگران.[11]

ردیف

نام مسئول

انتقاداتی که به نقض یا تأخیر در اجرای برجام داشته‌اند

توضیحات

1

علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی

صالحی در گفت وگو با یک روزنامه قطری چاپ لندن درباره مسائل مختلفی از جمله برنامه هسته ای ایران گفت: تأخیری در طرف مقابل هست که مسئولیتش هم با خودش است. هیچ مانع مشخصی وجود ندارد اما منظورم اینجا، تاخیرشان در اجرای برخی نقاط به شکل کامل است.

تا الان برخی بانک‌های بزرگ اروپایی تحریم‌هایشان را به طور کامل پایان نداده‌اند چرا که قبلاً تعهد داده که با ایران مراوده تجاری نداشته باشد. ما هنوز منتظر هستیم که وزارت خارجه ایران با اتحادیه اروپا تماس بگیرد و این بحران را حل کند.[12]

حسن روحانی، رئیس‌جمهور کشورمان درباره اظهارات صالحی درخصوص تأخیر در اجرای برجام گفت: ایشان وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی نیست، وزیر خارجه هم الآن نیست، ایشان مسئول سازمان انرژی اتمی است.[13]

2

علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی

صالحی: هنوز شرایط رفع تحریم انجام نشده است هنوز بانک‌های بزرگ پا پیش نگذاشته‌اند. دلیلش این است که در زمان تحریم مجازات‌های سنگینی شده‌اند و هنوز از ارتباط با ایران ترس دارند. الان هم بخشی از اقداماتی که آن‌ها باید انجام می‌دادند بر اساس برداشت ما هنوز همه قدم‌ها را بر نداشته‌اند.[14]

3

عباس عراقچی، مسئول پیگیری اجرای برجام

عراقچی در برنامه گفتگوی ویژه خبری در پاسخ به سئوال صریح مجری برنامه مبنی بر اینکه آیا با وضع تحریم‌های چندماه اخیر آمریکا بویژه به بهانه آزمایش موشکی جمهوری اسلامی، برجام نقض شده یا نه، گفت: تشخیص نقض برجام برعهده هیات نظارت بر برجام است.

وی سپس گفت: تحریم موشکی از دید برجام ناقض برجام نیست اما رهبری فرمودند تحریم‌های جدید در هر زمینه ای که باشد، نقض برجام است و برای ما هم همیشه ملاک، فرمایشات رهبری است.[15]

حمید رسایی در این باره نوشت: جناب آقای عراقچی! اما فرمایش رهبری که برای شما ملاک است، چه بود؟ ایشان در بند اول نامه اجازه مشروط اجرای برجام خطاب به آقای روحانی، تاکید کرده بودند که هدف از مذاکره، لغو تحریم‌ها است و در بند دوم، صراحتاً اعلام می‌کنند: در سراسر دوره هشت ساله، وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه ای (ازجمله بهانه‌های تکراری و خود ساخته تروریسم و حقوق بشر) توسط هر یک از کشورهای طرف مذاکرات، نقض برجام محسوب خواهد شد و دولت موظف است طبق بند ۳ مصوبه مجلس، اقدام‌های لازم را انجام دهد و فعالیت‌های برجام را متوقف کند.[16]

4

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه

ظریف: «ایران 30 ماه مذاکره نکرد که یک سند توخالی دستش باشد»[17]

5

عباس عراقچی، مسئول پیگیری اجرای برجام

عراقچی در اردیبهشت 95: «بانک‌های بزرگ اروپا هنوز تعاملات خود را با بانک‌های داخل کشور آغاز نکرده‌اند»[18]

6

مجید تخت روانچی، عضو تیم مذاکره‌کننده

تخت روانچی: «از اجرای برجام رضایت کامل نداریم»

7

ولی الله سیف، رییس کل بانک مرکزی

سیف در مصاحبه‌ای با تلویزیون بلومبرگ گفته توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 موسوم به برجام، تا کنون «تقریباً هیچ» دستاورد اقتصادی برای تهران در بر نداشته است.

به نوشته پایگاه اینترنتی بلومبرگ، آقای سیف گفته ایران سه ماه بعد از اجرای شدن برجام، توان دست‌یابی به 100 میلیارد دلار دارایی ضبط‌شده‌اش در خارج از کشور را نداشته و برای پرداخت صورت‌حساب‌هایش در مبادلات خارجی به دنبال راهی برای استفاده از دلار است.[19]

8

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه

وزیر خارجه کشورمان در کنفرانس خبری مشترک با فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: مردم ایران باید نتیجه توافق هسته‌ای را هرچه سریع‌تر احساس کنند وگرنه مردم ایران سؤال خواهند کرد که؛ توافق چه‌میزان برای مردم ایران مفید بوده؟ ضرورت دارد طرف مقابل به‌ویژه آمریکا تعهداتش را نه بر روی کاغذ بلکه به‌صورت عملی انجام دهد.[20]

9

علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی

رئیس سازمان انرژی اتمی اخیراً سکوت خود در ماجرای برجام را شکسته و ادعاهای اخیر مرکل و بان‌کی‌مون را بیانگر توطئه‌ای جدید علیه ایران دانسته و گفته است: «احساس می‌کنم در حال زمینه‌چینی و پخت‌وپز علیه ما هستند و باید گوش به زنگ باشیم.[21]

وی در سخنانی کنایه‌دار به رئیس‌جمهور نیز مطرح کرده است:‌«حالا من این را می‌توانم بگویم و دوستی نمی‌تواند به من اعتراض کند که مثلاً آقا شما وزیر اقتصاد و یا رئیس بانک مرکزی و یا وزیر امور خارجه نیستید چراکه حداقل از نظر علمی 40 سال استاد دانشگاه هستم، لذا این را می‌توانم بگویم.»[22]